Mrówkowce, korytarzowce i hotele dla samotnych – Maria Chrząszczowa w latach 60. i 70. dokumentowała Śródmieście, Bielany i Żoliborz. Zdjęcia otoczonych pustymi działkami osiedli i bloków wciśniętych w ocalałą po wojnie tkankę miejską, to wyjątkowa dokumentacja rozwoju stolicy. „Nowa Warszawa” Marii Chrząszczowej w Galerii Fundacji Archeologii Fotografii od 4 grudnia.
Maria Chrząszczowa znana jest przede wszystkim z fotografii architektury, głównie Warszawy. Do jej najważniejszych prac należy przejmująca dokumentacja zburzonej stolicy Polski wykonana w 1945 roku. W latach 60. i 70. prowadziła stosunkowo systematyczną dokumentację rozbudowy Warszawy. Interesowały ją przede wszystkim nowopowstające osiedla mieszkaniowe. Szczególnie dokładnie sfotografowała Bielany, Zatrasie i Śródmieście. Tu widać konsekwentną pracę dokumentalistki, która stara się pokazać wybrane obiekty w sposób jak najdokładniejszy. Na tych zdjęciach rzadko pojawiają się ludzie, Chrząszczową bardziej interesuje sama architektura niż toczące się miejskie życie. Ale inne osiedla sfotografowane są w sposób mniej metodyczny, w archiwum znajdują się trzy lub cztery zdjęcia – tak jakby zrobiła je przypadkiem, będąc akurat w okolicy. Całość składa się na obraz miasta w procesie.
Część z tych prac powstała prawdopodobnie jako materiał pomocniczy dla wykładowców i studentów architektury Politechniki Warszawskiej, gdzie Chrząszczowa prowadziła pracownię fotografii. Tłumaczyłoby to powtarzalność kadrów, wielokrotne próby sfotografowania jednego bloku z kilku punktów widzenia. I choć większość zdjęć ma charakter czystej dokumentacji, która prawdopodobnie miała funkcję służebną, to jednak wśród tego zbioru znajdziemy także kadry bardziej osobiste.
Maria Chrząszczowa (1913-1979 Warszawa) urodziła się w rodzinie Pfeifferów, warszawskich przemysłowców. Z fotografią zetknęła się podczas kontynuacji nauki w dwuletnim liceum Fotograficznym w Warszawie. Niemal wszystkie jej fotografie sprzed 1939 roku spłonęły w czasie wojny. Najwcześniejszy, zachowany zbiór to dokumentacja ruin Warszawy. Silny ładunek symboliczny i emocjonalny tych zdjęć wyróżnia je spośród innych wykonanych wówczas dokumentacji. Pod koniec 1945 roku Chrząszczowa dokumentowała obóz koncentracyjny w Auschwitz a później Wrocław, Jelenią Górę, Kłodzko. Po powrocie do Warszawy aż do połowy lat 70. pracowała w zawodzie fotografki, m. in. w Polskiej Agencji Prasowej. W latach 1953-1974 prowadziła pracownię fotografii w katedrze Architektury Polskiej na Politechnice Warszawskiej. Fundacja Archeologia Fotografii opracowuje archiwum Marii Chrząszczowej od 2009 roku.
Maria Chrząszczowa „Nowa Warszawa”
Wernisaż 4.12 (piątek), godz. 18.30
Czas trwania wystawy 5.12.2015-15.01.2016
Galeria Fundacji Archeologia Fotografii
ul. Andersa 13, obok kl. VII
Opracowanie archiwum Marii Chrząszczowej jest współfinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
