Fotografie marii chrząszczowej
Już 13 października o 18.00 zapraszamy na wystawę: Glorioza. Fotografie Marii Chrząszczowej w Fundacji Archeologia Fotografii!
Maria Chrząszczowa (1913‒1979) znana jest przede wszystkim z fotografii architektury, w tym wykonanej w 1945 roku dokumentacji zburzonej Warszawy. Twórczość artystki okazuje się jednak bardziej różnorodna. Chrząszczowa fotografowała miasta, ludzi przy pracy (np. w ramach cyklu Człowiek w Polsce Ludowej), kwiaty, wzornictwo przemysłowe, krajobrazy czy wreszcie tworzyła nieliczne, ale interesujące prace eksperymentalne z obszaru fotografii abstrakcyjnej. Dorobek fotografki jest ogromny; oprócz zbiorów pozostających pod opieką Fundacji Archeologia Fotografii jej spuścizna znajduje się także w Muzeum Warszawy oraz w zasobach Politechniki Warszawskiej, gdzie Chrząszczowa w latach 1953‒1974 prowadziła pracownię fotografii w katedrze Architektury Polskiej.
![Fotografia Marii Chrząszczowej - pąk kwiatu Fotografie Marii Chrząszczowej](https://i0.wp.com/faf.org.pl/wp-content/uploads/2022/10/03_Maria_Chrzaszczowa_04-A-01595.jpg?resize=1920%2C1210&ssl=1)
Wystawa koncentruje się wokół fotografii kwiatów. W zestawieniu z ogromem dokumentacji architektonicznej temat ten może wydawać się marginalny w twórczości Chrząszczowej, a jednak trudno oprzeć się wrażeniu, że obrazy roślin – intymne, nasycone szczególnym ładunkiem emocjonalnym – były dla artystki ważne.
Obrazy roślin
Odbitki i negatywy rzadko opatrzone są datą. Poza nielicznymi wyjątkami nie wiemy, czy fotografka wykonywała je dla prasy, z myślą o pocztówkach czy w ramach własnej aktywności twórczej. Jedno z jej zdjęć kwiatów zostaje opublikowane już w 1947 roku na łamach pisma “Kobieta”. Fotografie o tej tematyce (o ile nie wpisywały się w konwencję naukowej fotografii botanicznej) postrzegane są często jako mało istotne, deprecjonowane też jako twórczość “kobieca” czy, jak w przypadku przywoływanego zdjęcia, przeznaczone dla kobiet – odbiorczyń.
Zdjęcia roślin, wykonywane nieraz na pocztówki, miały też niższy status jako fotografia o charakterze użytkowym. Na wystawie chcemy dowartościować ten obszar działalności Chrząszczowej, zastanowić się nad zasadnością hierarchii w twórczości samej artystki, ale też szerzej, w odbiorze fotografii. Wspomniane hierarchie, odsyłające jeszcze do dziewiętnastowiecznych dyskusji, mimo zwrotu posthumanistycznego i interpretacji feministycznych, okazują się nadal zaskakująco trwałe. Dlaczego zdjęcia bulwy ziemniaka puszczającej pędy czy pąka kasztanowca są mniej ważne od dokumentacji zabytkowej architektury drewnianej?
![Fotografia Marii Chrząszczowej - falista krata okna Fotografie Marii Chrząszczowej](https://i0.wp.com/faf.org.pl/wp-content/uploads/2022/10/05_Maria_Chrzaszczowa_04-A-01203.jpg?resize=1449%2C1920&ssl=1)
![Fotografia Marii Chrząszczowej - wazon z kwiatami na tle fotograficznym Fotografie Marii Chrząszczowej](https://i0.wp.com/faf.org.pl/wp-content/uploads/2022/10/09_Maria_Chrzaszczowa_04-A-01759.jpg?resize=1920%2C1894&ssl=1)
Fotogramowy zielnik
Prawdopodobnie większość fotografii kwiatów Chrząszczowej (poza tymi wykonanymi w plenerze) powstawało w domowych warunkach, w niewielkim studiu. Fotografka przyjmowała różne konwencje. Jedna z nich to sylwetowe, negatywowe ujęcia roślin, w estetyce fotogramowego zielnika. W innych fotografiach, gęstych, ciemnych, o nasyconych czerniach artystka podkreślała intrygujące, budzące niepokój kształty i sylwetki roślin. Obok tych zdjęć pojawiają się również rysunki Chrząszczowej – roślinne motywy dekoracyjne czy fragmenty ilustracji.
Na wystawie prezentujemy też fotografię krajobrazową, abstrakcyjną oraz wąski wybór zdjęć architektury, podążając za tym, jak różne motywy łączą się i przenikają w twórczości autorki. Co wynika z tego przenikania? Czy fotografia roślin wpływała na to, jak Chrząszczowa patrzyła na detale architektoniczne i wzornictwo? I czy te tematy są rzeczywiście od siebie odległe, a klasyfikacje potrzebne?
Glorioza. Fotografie Marii Chrząszczowej
Otwarcie: 13 października, 18.00
Wystawa czynna: 15 października‒30 listopada 2022
Godziny otwarcia galerii:
wt.: 11.00–17.00; śr., czw., sob., niedz.: 11.00–19.00
Fundacja Archeologia Fotografii / Społeczne Centrum Fotografii
ul. Chłodna 20, 00-891 Warszawa
Kuratorki wystawy: Anna Hornik, Marta Przybyło
Kwerenda: Mada Zielińska
Współpraca: Magda Karczewska
Redakcja: Maria Sokołowska
Tłumaczenie na język angielski: Aleksandra Szymczyk
Tłumaczenie na język ukraiński: Dmytro Dmytruk
Promocja: Maja Sztenke (Steinke Communications)
Montaż wystawy: Mateusz Wierzbicki (Willow Service)
Przygotowanie zdjęć do druku: Karol Bagiński / FOTO-GRAFIKA
Organizatorzy:
Projekt współfinansuje Miasto Stołeczne Warszawa.