Już 9 września o 17:30 zapraszamy na otwarcie nowej wystawy: O kryminałach, kryształach i innych przedmiotach. Wystawa fotografii użytkowej.
Projekty z zakresu fotografii użytkowej wykonywało wiele polskich powojennych fotografek i fotografów; nieliczni pośród nich specjalizowali się w tej dyscyplinie, znacznie więcej realizowało zlecenia reklamowe na marginesie pracy reporterskiej czy artystycznej. Autorki i autorzy nierzadko deprecjonowali ten fragment swojego dorobku ze względu na jego aspekt zarobkowy. To prawdopodobnie jedna z przyczyn niedostatecznej znajomości zagadnień związanych z tą dziedziną fotografii. Poprzez wystawę chciałybyśmy zwrócić uwagę na fotografię użytkową jako równoprawny obszar twórczości.
W galerii Fundacji Archeologia Fotografii prezentujemy pięćdziesiąt różnorodnych prac z lat 50‒80. XX wieku, m.in. zdjęcia kwiatów i produktów przemysłowych, fotografie wykorzystywane w projektach okładek książkowych (kryminałów, literatury popularnonaukowej), na pocztówkach czy do dekoracji wnętrz. Wśrod nich znalazły się realizacje Marii Chrząszczowej, Zbigniewa Dłubaka, Mariusza Hermanowicza, Władysława Lemma, a także te pochodzące z nowych archiwów ‒ Jana i Waldyny Fleischmann oraz Danuty Rago ‒ opracowywanych przez fundację od 2020 roku.
Jak pisze w tekście towarzyszącym wystawie Maciej Szymanowicz, obrazy te tworzą „mozaikę ukazującą różnorodne, najczęściej komercyjne zastosowania fotografii, które w dobie PRL-u określano zbiorczym terminem fotografii użytkowej. Dawał on bezpieczny dystans od słownika świata kapitalizmu, z którym łączono choćby pojęcie fotografii reklamowej, a którym dopiero w schyłkowych latach epoki gierkowskiej zaczęto śmielej firmować publikacje i wystawy”. W postulatach dotyczących zadań socjalistycznej fotografii reklamowej podnoszono przede wszystkim jej ‒ mniej lub bardziej osiągalną ‒ funkcję informacyjną.
Na charakter zdjęć reklamowych z tego długiego przecież okresu (choć większość prac na wystawie pochodzi z lat 70. i 80.) w różnym stopniu wpłynęły także ograniczenia natury technologicznej: dostęp do sprzętu, materiałów fotograficznych czy możliwość wykonania sesji w profesjonalnym studiu, brak zaplecza organizacyjnego w postaci agencji reklamowych, a nawet problemy ze zdobyciem rekwizytów. Sporo fotografii powstawało w plenerze lub w warunkach domowych, z wykorzystaniem podstawowego wyposażenia, mimo to często opierało się na ciekawych pomysłach i błyskotliwych rozwiązaniach formalnych i technicznych. Część prezentowanych na wystawie fotografii to materiały robocze (pokazujemy np. reprodukcje z negatywów, przed ich ostatecznym opracowaniem, i wglądówki z oznaczeniem docelowego kadrowania), które pozwalają przyjrzeć się warsztatowi pracy autorek i autorów.
Specyfika fotografii reklamowej w Polsce, jak wyjaśnia Szymanowicz, wiązała się również z faktem, że „w upaństwowionej gospodarce niebędącej w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości towarów do handlu detalicznego, nie było potrzeby rozwijać wysublimowanych technik perswazyjnych”. Brak konieczności podporządkowywania się rozbudowanym strategiom reklamowym i dążeniu do komercyjnego sukcesu sprzyjał fotograficznym eksperymentom.
Kuratorka wystawy: Marta Przybyło
Współpraca: Anna Hornik, Oliwia Wałecka, Ewa Jadacka
Tekst towarzyszący wystawie: Maciej Szymanowicz
Przygotowanie zdjęć do druku: Karol Bagiński / FOTO-GRAFIKA
Redakcja: Julia Odnous-Pawlińska
Tłumaczenie: Aleksandra Szymczyk
Promocja: Maja Sztenke (Steinke Communications)
Montaż wystawy: Mateusz Wierzbicki (Willow Service)
Podziękowania: Karolina Puchała-Rojek, Piotr Fleischmann
O kryminałach, kryształach i innych przedmiotach. Wystawa fotografii użytkowej
Otwarcie: 9 września 2021, godz. 17.30–20.00
Wystawa czynna w dniach 10 września‒24 października 2021
Godziny otwarcia galerii:
wt.: 11.00–17.00; śr., czw., sob., niedz.: 11.00–19.00
Fundacja Archeologia Fotografii / Społeczne Centrum Fotografii
ul. Chłodna 20, 00-891 Warszawa
Organizatorzy:
Projekt współfinansuje Miasto Stołeczne. Warszawa.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
