Powakacyjny cykl wystaw Fundacja otworzy prezentacją zdjęć galanterii Marii Chrząszczowej (1913-1979). Seria zdjęć Chrząszczowej powstała w 1954 roku, kiedy to w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego stworzono specjalną serię butów i torebek stawiając na wygodę, zdrowe materiały i nowatorskie rozwiązania. Seria została zaprojektowana przez Wandę Piechal, Marię Serafin i Ewę Zielińską dla pracowni kierowanej przez Józefa Pfeiffera. Prezentowane modele zostały opisane i przedstawione w serii wydawniczej „Nowe Wzornictwo Przemysłowe” IWP oraz wydawnictwa Sztuka. Otwarcie wystawy: 31 sierpnia, godzina 18.00
„Poszukiwania nowych typów zostały oparte o studia nad obuwiem historycznym; sięgnięto do źródeł antycznych, aby z przeszłości wydobyć do użytku czasów bieżących to, co posiada stałą wartość i może być wykorzystane dla dzisiejszych potrzeb.”
Na okładce katalogu „Obuwie i galanteria” Instytutu Wzornictwa Przemysłowego z 1954 roku widzimy letnie buty i oryginalną wiklinowo-płócienną torebkę, inspirowane polską twórczością ludową. Okazuje się, że podobnie jak dzisiaj, tak i w czasach realnego socjalizmu łączono nowoczesne wzornictwo i tradycję lokalną. Z obszernego tekstu katalogu omawiającego prototypy kolekcji letniej wynika, iż poszukiwano nie tylko funkcjonalnej formy ale także ekonomicznych i higienicznych rozwiązań. Pod zideologizowanym językiem kryje się nowoczesne i bliskie dziś nam myślenie o projektowaniu użytkowym. U samego początku odwilży IWP prowadził program badawczy dotyczący racjonalnych sposobów wykorzystania każdego kawałka surowca – stąd np. seria torebek i neseserów z pozszywanych w geometryczne desenie kawałków skóry. W czasach kojarzących się dziś z siermiężną modą projektowano odsłaniające stopy letnie sandały z wzorzystych materiałów, podkreślano zalety płynące z wykorzystania surowców naturalnych i lokalnych i próbowano wprowadzić je do produkcji, co pokazuje niezwykły materiał Marii Chrząszczowej (1913-1979) odnaleziony w archiwum opracowywanym przez Fundację Archeologia Fotografii.
Seria katalogowych zdjęć Chrząszczowej pokazuje prototypy butów i torebek, w tym filcowe i papierowe makiety, modele kopyt i wykrojów podeszwy, próbne tkaniny. Projektantkami tej serii były Wanda Piechal, Maria Serafin i Ewa Zielińska, wykonały ją dla pracowni kierowanej przez Józefa Pfeiffera, ojca Marii Chrząszczowej, współwłaściciela słynnej przed wojną fabryki wyrobów skórzanych „Bracia Pfeiffer”. Prezentowane modele zostały opisane i przedstawione w serii wydawniczej „Nowe Wzornictwo Przemysłowe” IWP oraz wydawnictwa Sztuka.
Fotografie Chrząszczowej to rutynowa dokumentacja, każdy model został sfotografowany dwukrotnie przy różnej ekspozycji. Małoobrazkowe filmy zostały pocięte na paski po cztery klatki, z każdego fragmentu fotografka zrobiła stykówki, które naklejała na docięte do formatu kliszy koperty – takich etui jest w archiwum 130. Sfotografowana jest także kolekcja jesienna, razem około 250 modeli. Fotografia była wykorzystana w procesie projektowania i wprowadzenia do produkcji oraz do promocji.
Na wystawie w Fundacji Archeologia Fotografii można zobaczyć wybór z tego obszernego zbioru. Dziś może być on niezwykle inspirujący – poza sentymentem, który wzbudzają projekty, wiele z nich mogłoby uchodzić za współczesny dizajn. Filcowe kamasze są w najnowszej kolekcji Campera, najpopularniejszy model sandała sklepu Vagabond jest bardzo podobny do modelu autorstwa Ewy Zielińskiej, które wedle słów komentującego kolekcję J. W. Marka, nawiązuje z jednej strony do obuwia rzymskich legionistów, z drugiej do tradycyjnych sandałów Mazurów.
proj. Maria Serafin„Cechą charakterystyczną obuwia letniego typu „gdynki” jest otwarta pięta i czubek. Daje to stopie dużo powietrza. Obcas klinowy z drewna może być różnej wysokości w granicach od 12-30 mm; ostatnio stwierdzono, że upodobania odbiorców idą w kierunku niższych obcasów klinowych”
proj. Wanda Piechał (torba), Ewa Zielińska (buty)
„Realizowane przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego hasło włączania samorodnej ludowej twórczości plastycznej do wzornictwa pozwala na zaprojektowanie, w oparciu o wzory ludowe tkanin dla celów przemysłowych. (…) Do torby z tkaniny wykonano dno z wikliny koszykarskiej. Dwie bliźniacze torby posiadają po środku otwór do wkładania przedmiotów toaletowych itp. Zaś dwa przesuwane kółkaz wikliny stanowią zamknięcie każdej torby oddzielnie.”
proj. Maria Serafin
„Zdawałoby się, że ostatnie dwa wzory, oparte na konstrukcji zapożyczonej z historii obucia piechoty rzymskiej są czymś zgoła egzotycznym dla współczesnych form obuwia; trzeba przy tej sposobności wspomnieć, że popularne obuwie ludowe na Mazurach oparte jest na tej samej zasadzie.”
proj. Wanda Piechał
„Planowa gospodarka wymaga racjonalnego wykorzystania w produkcji resztek odpadów skór. Wykorzystanie pozornie bezużytecznego surowca wtórnego na drodze jego uszlachetnienia sposobami celowo przemyślanymi pozwoli na uzyskanie nowego materiału do produkcji toreb. (…) Ten temat, tak ważny dla gospodarki surowcowej, podjął IWP a w szeregu doświadczeń i prób opracował sposoby połączenia najdrobniejszych nawet kawałków skór w powierzchnie, które mogą być wyzyskane do produkcji przedmiotów użytkowych, w szczególności zaś galanterii.”
Wszystkie cytaty pochodzą z tekstu: J.W. Marek, Obuwie i galanteria, z cyklu IWP Nowe wzornictwo przemysłowe, wyd. Sztuka, Warszawa 1954
