Twórczość

Fotografie zakładów przemysłowych Zamech-u w Elblągu, Fabryki Zegarków w Błoniach, Polfy w Warszawie i Zakładów Azotowych w Mościcach ukazały się po raz pierwszy na łamach afrykańskiej edycji miesięcznika „Polska” (1962-1964). Redakcja miesięcznika najchętniej wykorzystywała ujęcia ogólne, prezentujące ludzi pracujących przy maszynach lub hale produkcyjne. Wśród odbitek wykonywanych przez Sumińskiego przeważają z kolei zdjęcia detali, mające charakter formalnych poszukiwań. Fotografia papierosów w Czyżynach przypominająca plaster miodu, stalowe elementy w zakładzie Pafawag, zbliżenia części zegarków w fabryce w Błoniach, to kompozycje na granicy abstrakcji.

Stacje Warszawskiej Kolei Dojazdowej: Warszawa Ochota, Warszawa Śródmieście i Warszawa Powiśle, otwarto w grudniu 1963 roku. Przyczyną ich budowy było przeniesienie linii kolejowej z ul. Nowogrodzkiej do tunelu średnicowego. Fotografie Sumińskiego to nie tylko portrety dworcowych budynków. Nowoczesna architektura Arseniusza Romanowicza jest już poddana próbie użytkowania. Peron wypełnia tłum oczekujących, szyby baru „Zajazd” zaparowały od liczby gości, dwie postaci chowają się w budkach telefonicznych, a przy kasie czekają podróżni.

Warszawska prasa lat 50. była szczególnie wyczulona na problem wystawy sklepowych. Publicyści „Architektury” narzekali na zaniedbane witryny, nieatrakcyjne i źle oświetlone ekspozycje. Z myślą o urozmaiceniu parteru ulicy zachęcali do montowania markiz, daszków i witryn, które wciągałyby klientów do sklepu prosto z ulicy. Fotografie Sumińskiego to przegląd wystaw skonstruowanych z najprostszych materiałów: papieru, tektury i samych produktów będących w sprzedaży. Prasa piętnowała brak neonów, których obecność nadałaby miastu dynamiczny, metropolitarny charakter. W pierwszym numerze „Projektu” Aleksander Kobzdej postulował: „Tęsknimy do koloru w architekturze. (…) Narzekamy na smutek naszych niekolorowych wieczorów. Domagamy się barwnych neonów!”. Sumiński sfotografował m.in. świetlne reklamy PZU i kolejki WKD, restauracyjny szyld i witrynę sklepu jubilerskiego.

Lata pięćdziesiąte w Warszawie to czas przyspieszonej modernizacji. Główne place i ulice Śródmieścia zostały ostatecznie odgruzowane, a życie handlowe i towarzyskie nabierało tempa w nowo-wybudowanych dzielnicach. Najwcześniejsze negatywy Sumińskiego dają fascynujący wgląd w życie Warszawy i sposoby spędzania wolnego czasu przez jej mieszkańców. Zawody na mokotowskiej skoczni narciarskiej, spotkania w kawiarni MDM, zakupy w kiosku ulicznym Państwowego Instytutu Wydawniczego i w sklepie z tkaninami, tworzą zafałszowany obraz dobrobytu i zaopatrzenia miasta w najpotrzebniejsze i luksusowe towary. Sumiński sfotografował dwa wydarzenia roku 1955, które stały się podstawą aspiracji warszawiaków do myślenia o własnym mieście jako nowoczesnej stolicy: inaugurację Pałacu Kultury i Nauki im. Józefa Stalina (22 lipca) i V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów (31 licpa – 15 sierpnia).

Zdjęcia powstały podczas krótkiej wycieczki Sumińskiego do Mongolii we wrześniu 1966 roku. Fotografie pochodzą z Ajmaku Centralnego (w tym ze stolicy Mongolii Ułan Bator), Gór Changajskich oraz pustyni Gobi. Obok pejzaży, stanowiących ulubiony temat autora, w zbiorze znajdują się liczne portrety.

Na fotografiach Warszawy z lat 70. znajdziemy przede wszystkim zdjęcia architektury, w tym osiedla mieszkaniowe i trasy szybkiego ruchu. W tym okresie Sumiński, po kilkunastoletnim doświadczeniu pracy w zawodzie pracował już jako niezależny fotograf. Wśród prezentowanych zdjęć są m.in. osiedla: Piaski, Sady Żoliborskie, Za Żelazną Bramą, czy Szwoleżerów.

Podczas swojej wycieczki w 1957 roku Sumiński odwiedził takie miasta jak m.in.: Rzym, Florencja, Wenecja, Siena, Asyż, Monte Cassino. Fotografie, wykonane podczas podróży i nie związane z zawodowym zleceniem odzwierciedlają zainteresowania fotografa - dominują ujęcia krajobrazu i architektury, rzadziej scenki uliczne czy portrety.

Podczas wyjazdu do Grecji Tadeusz Sumiński był w Atenach oraz odwiedził wyspę Spinalonga. Wśród zdjęć Aten przeważają ujęcia Akropolu. Duża część tego materiału została wykorzystana później w książce prof. Kazimierza Michałowskiego "Akropol" wraz ze zdjęciami Edwarda Hartwiga. Album ukazał się nakładem wydawnictwa Arkady w 1964 roku.

Był fotografem dokumentalnym, terminował jako fotograf mody, poświęcał setki klisz industrialnym detalom. Jednak pod koniec swojej drogi artystycznej Tadeusz Sumiński wyznał „(…) w mojej działalności fotograficznej jedynym konsekwentnym zjawiskiem jest wierność ulubionemu tematowi, jakim jest krajobraz.”
Prezentowane w galerii kadry pochodzą z drugiej połowy lat 60. oraz 70., czyli okresu w którym Sumiński jest już niezależnym, uznanym przez środowisko i odbiorców fotografem. Podróżuje po basenie Morza Śródziemnego, Bałkanach, Afryce, wybrzeżu Morza Czarnego, mongolskich stepach. Wraca z setkami kolorowych impresji na temat struktur obcego krajobrazu – także i tego, który niesie na sobie silne znamiona ludzkiej działalności. Sumiński w Turcji znajduje brutalistyczną restaurację wbitą w brzeg sielskiej plaży oraz poganiacza dromaderów wśród bezkresu krzewów tamaryszkowych. W Gruzji uwiecznia ruiny zagubione na górskich stokach, w Moskwie – refleksy na złotych kopułach monasterów. Podróżując przez Afrykę snuje się po portach, gdzie znajduje dramatyczne zachody słońca, a także drobne polskie akcenty.