Marian Musiał (1916-2001) przez ponad 50 lat prowadził zakład fotograficzny w Suchedniowie, niewielkim mieście w województwie świętokrzyskim. Przez ten czas uwiecznił kilka pokoleń mieszkańców, poczynając od licznych portretów dzieci, aż po fotografię dokumentującą pogrzeby. Jego przygoda z fotografią zaczęła się, jak często wówczas, od pasji – sam zbudował swój pierwszy aparat. Fotografował jeszcze przed wojną, ale dopiero później, w 1946 roku otworzył swój zakład fotograficzny “Tęcza”, przechodząc drogę od pasjonata – amatora do zawodowca – profesjonalisty. Fotografowanie stało się sposobem na utrzymanie w trudnej rzeczywistości powojennej.
W niewielkim miasteczku (obecnie ok. 9 tysięcy mieszkańców) Marian Musiał był jedynym fotografem zawodowym. To sprawiło, że poza fotografią portretową w zbiorze zdjęć Musiała można znaleźć praktycznie każdy aspekt lokalnego życia – szkoły, zakłady pracy, opiekę zdrowotną, handel, rozrywkę.
Przez zakład Musiała przewinęła się większość mieszkańców Suchedniowa co sprawiło, że niemal wszyscy go znali i do dziś wspominają. Bliskie relacje jakie miał z mieszkańcami miały duże znaczenie także wówczas, kiedy fotografował poza zakładem. Nikt nie dziwił się jego obecności, nie wzbudzała ona emocji, była naturalna. Był – tak jak ludzie i miejsca, które fotografował – zwyczajnym elementem krajobrazu.
Na wystawie pokazujemy kilkadziesiąt zdjęć, dzielących się na trzy obszary tematyczne, obejmujące fotografię portretową z lat 40., życie codzienne Suchedniowa w okresie od lat 50. do 80. oraz krajobrazy.
Na szczególną uwagę zasługuje pierwsza część wystawy poświęcona fotografii portretowej. Wielu ludzi utraciło w czasie wojny zdjęcia rodzinne i portretowało się by podzielić się fotografiami z bliskimi, często rozrzuconymi po całej Polsce. Fotografowali się starzy i młodzi, kobiety, mężczyźni, samotni, całe rodziny, pielęgniarki, wojskowi, urzędnicy. Z braku warunków studyjnych – przede wszystkim dobrego, stałego oświetlenia, zdjęcia były wykonywane w ogrodzie przy domu, w którym działał pierwszy zakład, w latach 1946-47.
Na część poświęconą życiu miasta składają się zdjęcia przedstawiające edukację, pracę i czas wolny mieszkańców Suchedniowa. Zarejestrowane przez Musiała przeciętne, zwykłe sytuacje, są doskonałym przykładem fotografii wernakularnej. Wykonane jako zdjęcia użytkowe, bez intencji artystycznej, dziś można rozpatrywać w kontekście rozszerzonego pola fotografii, docenić nie tylko ich walory dokumentalne ale także estetyczne, oraz ich potencjalną wartość w kontekście szerokiego obszaru zainteresowań współczesnej humanistyki.
Wśród zdjęć przedstawiających życie miasteczka przewijają się także fotografie krajobrazowe, które były pasją Mariana Musiała. Realizował ją w wolnych chwilach, często ze swoim przyjacielem Pawłem Pierścińskim, najważniejszą postacią kieleckiej szkoły krajobrazu.
Wystawa ma na celu przybliżenie dotychczas szerzej nieznanej twórczości Mariana Musiała, a jednocześnie pokazanie, że lokalni fotografowie zakładowi często wykraczali poza cztery ściany swoich atelier, tworząc ciekawy i wartościowy materiał dokumentalny.
Zachowana część archiwum Mariana Musiała znajduje się w zbiorach Stowarzyszenia Dokumentalistów „Droga”. Fundacja Archeologia Fotografii we współpracy ze stowarzyszeniem zdigitalizowała 3500 zdjęć w ramach projektu Wirtualne Muzeum Fotografii realizowanego ze środków MKiDN.
Marian Musiał / Element krajobrazu
Otwarcie wystawy: 07.06.2018, godzina 19:00
Fundacja Archeologia Fotografii, ul. Chłodna 20, Warszawa
Wystawa czynna: 8 czerwca – 15 lipca 2018
codziennie: 11-19.00
[uwaga! ze względu na warsztaty organizowane przez kolektyw Sputnik Photos wystawa zamknięta w dniach 11-17.06.2018]
Kurator wystawy: Jan Anderman
Opracowanie archiwum Mariana Musiała dzięki wsparciu
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Wystawa zrealizowana dzięki m.st. Warszawa
Partner: Miasto Suchedniów
